-
ვილიამ თომსონი (კელვინი) – 1824-1907
ზუსტი მეცნიერების ისტორიაში არაერთი მეცნიერი შეიძლება დავასახელოთ ისეთი, რომლებმაც გასაოცარი ნიჭი ძალზე ადრე გამოამჟღავნეს. მაგრამ 10 წლის ბავშვი რომ უნივერსიტეტის სტუდენტად ჩაერიცხათ, ეს მხოლოდ ერთხელ მოხდა: ვილიამ თომსონი 8 წლის ასაკში მათემატიკის ლექციებს ისმენდა გლაზგოს უნივერსიტეტში, ხოლო ორი წლის შემდეგ იგი გახდა პირველი კურსის სტუდენტი. ვილიამ თომსონი დაიბადა 1824 წლის 26 ივნისს ბელფასტში (ირლანდია), მათემატიკის…
-
ირაციონალურის ცნების საკითხებისთვის
ჩვენ შეიძლება სათაურიდანვე შემოგვედავონ, რომ უფლება არა გვაქვს მოვითხოვოთ იმის ცნების დადგენა და განსაზღვრება, რაც არ ემორჩილება რაციონალურ აზროვნებას და გადის მის ფარგლებს გარეთ, რომ აზროვნება ვერ ახსნის და ვერ დაადგენს იმის ლოგიკურ ნიშნებს, რაც ალოგიკურია, უცხოა მისთვის; ამდენად, ირაციონალურის ცნება ლოგიკური შეუსაბამობაა. თუ საკითხს ასე შევხედავთ, მაშინ ირაციონალიზმმა, როგორც ფილოსოფიურმა თეორიამ, არსებობაზე უარი უნდა…
-
პროტესტანტიზმის წარმოშობის შესახებ
XVI საუკუნის დასავლეთ ევროპაში გერმანელი ბერის, მარტინ ლუთერის, მოძღვრებასა და პროტესტანტიზმის წარმოშობას დიდი ძვრები მოჰყვა, რელიგიური, საზოგადოებრივ-პოლიტიკური თუ კულტურული თვალსაზრისით. საუკუნეების განმავლობაში გაბატონებული პაპის ავტორიტეტი საფუძვლიანად შეირყა. გავრცელდა არაერთი იდეა, რომლებმაც შემდგომი ისტორიული მოვლენები განაპირობა ან ხელი შეუწყო მათ – მაგალითად, რელიგიური ომები და ერი-სახელმწიფოების ჩამოყალიბება. მოცემულ სტატიაში, უპირველეს ყოვლისა, ვიმსჯელებ პროტესტანტიზმის აღმოცენებისა და მასობრივად…
-
ხატებისა და წმინდანების მნიშვნელობა ქართულ პოლიტიკურ სივრცეში: ინტერვიუ ნიკოლოზ ალექსიძესთან
წმინდანები და ხატები საქართველოს კულტურის ჩვიდმეტსაუკუნოვანი ნაწილია. იქიდან გამომდინარე, რომ მართლმადიდებლობა ქართული პოლიტიკური ისტორიის მნიშვნელოვანი მდგენელია, ბუნებრივია, სარწმუნოებასთან ერთად, წმინდანებს საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ ცხოვრებაშიც მნიშვნელოვანი წვლილი მიუძღვით. მაგალითად, უძველეს მატიანეებში წმინდა ნინო შეგვიძლია ერთდროულად აღვიქვათ, როგორც სასულიერო და პოლიტიკური პირი (Aleksidze 2021). შუა საუკუნეებიდან საქართველოში ჩნდება და ვითარდება ეროვნული წმინდანების იდეაც. წმინდანების კულტით განსაკუთრებით მე-19 და მე-20…
-
ვახტანგ კოტეტიშვილი (ბიოგრაფიული ნარკვევი)
კოტეტიშვილები კავთისხევიდან არიან, კავთისხევში კი სოფელ გომიჯვრდიან გადმოსახლებულან. ს. მაკალათია იმოწმებს პლ. იოსელიანს და ასაბუთებს, რომ კოტეტიშვილები აზნაურები ყოფილან, მათი გვარი პირველად 1518 წელს ქვათახევის მონასტრის აღაპში ყოფილა მოხსენიებული. კოტეტიანთ ჰქონიათ საკუთარი ეკლესია. ერთ-ერთ კოტეტიშვილს მეფის კარზე მღვდლად უმსახურია და აზნაურის წოდებაც მაშინ მიუღია.
-
კვების რაციონის ზეგავლენა კოლექტიურ კოგნიტურ უარყოფაზე
1951 წლის აგვისტოში საფრანგეთის პატარა ქალაქს, პონ-სენტ-ესპრის, მოულოდნელი უბედურება დაატყდა თავს. ასამდე ადამიანმა მიმართა ექიმს გულძმარვის, მუცლის ტკივილისა და ციებ-ცხელების გამო. ეს უცნაური ეპიდემია თავდაპირველად ხორცისგან მოწამვლას მიაწერეს, თუმცა პირველივე ღამეს ერთ-ერთი დაავადებული კრუნჩხვებით გარდაიცვალა. მეორე დღეს ორი მამაკაცი, რომლებიც გამოჯანმრთელებული ეგონათ, ქუჩაში ყვირილით დარბოდა, მტრები მოგვსდევენო. ერთმა პატარა ბიჭმა დედის დახრჩობა სცადა. რამდენიმე დაავადებული…
-
სიბრიყვის დემოკრატია: ბრბოს ფილოსოფიური ანატომია
ბრბოს სიბრიყვე, როგორც ერის არსებობის ფუძემდებლური პრინციპი, ახალი ცნება არ არის. ჯერ კიდევ პლატონი იყო დემოკრატიის, როგორც ხალხის (ბრბოს) მმართველობის, კრიტიკოსი. ფილოსოფოსის აზრით, ბრბოს სიბრიყვეს უმთავრესად განაპირობებდა მისი ყველა ერთეულის ჩართვა სახელმწიფოს მართვაში, იმის უგულებელყოფით, აქვთ თუ არა მათ შესაბამისი ცოდნა; სწორედ პირადი აზრიდან ჯგუფურზე გადასვლაა ბრბოს მმართველობის მთავარი პრობლემა და მისი სიბრიყვის საწყისი.
-
სტიქიონის ანთროპოლოგია: ინტერვიუ ქეთევან გურჩიანთან
სამყაროში ადამიანისა და ბუნების თანაარსებობა მუდმივი ურთიერთზემოქმედებით ხასიათდება. სტიქიური უბედურება კი ჩვენი ცხოვრების თანამდევი ხდება. საინტერესოა, რომ სტიქიონი ადამიანებისთვის სხვადასხვა დროსა და სივრცეში განსხვავებულ მნიშვნელობას იძენს: მაგალითად, კაცობრიობის ისტორიის სათავეებთან იგი სამყაროსა თუ ღვთაებათა რისხვის გამოვლინებად მიიჩნეოდა, თუმცა დროთა განმავლობაში სხვადასხვა კულტურაში სტიქიურმა უბედურებამ კოლექტიური ტრავმა ანდაც ახალი კულტურული თავისებურებანი წარმოშვა.
-
ტყვეთა სყიდვა დასავლეთ საქართველოში
რამდენიმე საუკუნის განმავლობაში გარეშე მტერთა განუწყვეტელი თარეშისა და შინაომების სარბიელად ქცეული დასავლეთ საქართველო, რომელიც გეოგრაფიულად შავ ზღვასთან მდებარეობდა და ბიზანტიის იმპერიის დაცემამდე დასავლეთს სწორედ ამ საზღვაო გზით უკავშირდებოდა, მთლიანად ახალი ჰეგემონის – ოსმალეთის გავლენის ქვეშ მოექცა.
-
ქართველი მოღვაწეების გაორება
მე-19 საუკუნის პირველი ათეული წლები, ეს არის რუსული პოლიციური აპარატისა და ქართველი საზოგადოების დიდი ნაწილის დაპირისპირება, შეურიგებლობის უკიდურესობითა და რომანტიკული მელანქოლიით დატვირთული. ბევრი ძალა შეიწირა ამ ბრძოლამ. ვინც შერჩა ქართულ ნიადაგს, მათი სასოწარკვეთილი და მოწამებრივი სახეები განუმეორებელ ძეგლებად ისახება, როგორც ქართული ხასიათის, ჯიუტობისა და ამტანობის სანიშნო. დამარცხებამ ჩვენს ეროვნულ საზოგადოებრივ განვითარებას შინაგანი საყრდენი მოუშალა, ეროვნული…